Η Black Friday είναι η τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου, αμέσως μετά τη Γιορτή των Ευχαριστιών. Οι ΗΠΑ δε κατάφεραν να «εξάγουν» στο εξωτερικό τη συγκεκριμένη μέρα και τελικά να γίνει... θεσμός!
Πώς ξεκίνησε;
Η Γιορτή των Ευχαριστιών ξεκίνησε στον Καναδά τα τέλη του 16ου αιώνα και στις ΗΠΑ τα τέλη του 17ου αιώνα. Η Black Friday καθιερώθηκε ως η μέρα που ακολουθεί τη Γιορτή των Ευχαριστιών και σηματοδοτεί την έναρξη της εμπορικής χριστουγεννιάτικης περιόδου. Σαν εμπορικός θεσμός, η Black Friday ξεκίνησε επίσημα το 1932, ωστόσο ο όρος υπήρχε από πολύ νωρίτερα.
Από τη δεκαετία του '80 η «Black Friday» είναι και επίσημα η μέρα των μεγάλων προσφορών στα καταστήματα.
Σιγά σιγά ο θεσμός της «Μαύρης Παρασκευής» άρχισε να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, όπου χρόνο με τον χρόνο συμμετέχουν ολοένα και περισσότερα καταστήματα, ενώ η ανταπόκριση του κόσμου αυξάνεται συνεχώς.
Από το Μεξικό μέχρι το Πακιστάν και προσφάτως την Ελλάδα, οι έμποροι λιανικής σπεύδουν να «υιοθετήσουν» τη Black Friday για να δώσουν προσφορές για τα προϊόντα τους και να τονώσουν τις πωλήσεις τους, εκμεταλλευόμενοι την καταναλωτική... διάθεση της ημέρας.
Η Black Friday στην Ελλάδα
Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι τα τελευταία χρόνια ο θεσμός της Black Friday και στη χώρα μας.
Στην Ελλάδα, ο θεσμός της Black Friday έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του το 2015, στον χώρο της ένδυσης κατά βάση, ενώ στη συνέχεια τη «σκυτάλη» πήραν τα πολυκαταστήματα. Πλέον, σχεδόν όλα τα εμπορικά καταστήματα αλλά και επιχειρήσεις όπως κομμωτήρια συμμετέχουν στην ελληνική Black Friday.
Σύμφωνα με έρευνα του Black-Friday.Global για το 2018, στη χώρα μας το 85% των ερωτηθέντων γνώριζε τι είναι η Black Friday.
Επίσης σχεδόν 2 στους 5 Έλληνες έκαναν αγορές κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης μέρας.

Η πλειονότητα των αγοραστών (64,5%) απάντησε ότι θα επωφεληθεί από τις προσφορές τόσο στα καταστήματα όσο και στο διαδίκτυο, το 20,7% θα αναζητήσει ευκαιρίες μόνο σε φυσικά καταστήματα, ενώ μόλις το 14,8% θα επιλέξει μόνο ηλεκτρονικά καταστήματα για τις αγορές του. Αξίζει να σημειωθεί ότι έναν χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό των ανθρώπων που αναζητούσαν τις εκπτώσεις μόνο στα εμπορικά κέντρα ήταν σχεδόν διπλάσιο.
Οι πιο δημοφιλείς ώρες αγορών στην Ελλάδα είναι τα μεσάνυχτα (για τις διαδικτυακές αγορές) καθώς και το μεσημέρι μεταξύ 2 - 3 μ.μ. 
Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η μέση έκπτωση στην Ελλάδα ελαφρώς «έπεσε», από 53% το 2017, σε 52% το 2018. Οι προσδοκίες των καταναλωτών ωστόσο ήταν υψηλότερες, καθώς περίμεναν η μέση έκπτωση να φτάσει το 63%. Στελέχη της αγοράς πάντως εκτιμούν ότι φέτος οι περισσότερες επιχειρήσεις θα προχωρήσουν σε γενναίες εκπτώσεις που θα φτάσουν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και το 70%.
Σύμφωνα με την έρευνα, ανάμεσα στους Έλληνες οι οποίοι θα ψωνίσουν κατά τη διάρκεια της Black Friday, το 62% παραδέχθηκε ότι ξέρει ήδη τι θα αγοράσει. Κατά μέσο όρο οι Έλληνες καταναλωτές δηλώνουν ότι θα αγοράσουν περίπου 4 προϊόντα και είναι έτοιμοι να ξοδέψουν κατά μέσο όρο 242 ευρώ σε διαδικτυακά και φυσικά καταστήματα.

Παράλληλα, τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων ετών δείχνουν ότι στην Ελλάδα οι πέντε δημοφιλέστερες κατηγορίες προϊόντων σε πωλήσεις είναι: είδη ένδυσης, υποδήματα, ηλεκτρονικά είδη, οικιακές συσκευές και καλλυντικά.
Τέλος τα εσωτερικά δεδομένα της πλατφόρμας Black-Friday.Global για το 2018 στην Ελλάδα δείχνουν αύξηση 1141% στις πωλήσεις τη Μαύρη Παρασκευή σε σύγκριση με μια συνηθισμένη ημέρα.
«Το καλό Σαββατοκύριακο»
Το Μεξικό εισήγαγε το έθιμο της Black Friday αλλά εν τέλει του έδωσε εθνικά χαρακτηριστικά και τροποποίησε της ημερομηνίες. Το 2011 η κυβέρνηση ήρθε σε συμφωνία με τις τοπικές επιχειρήσεις και «βάφτισαν» τη δική τους... Black Friday ως «El Buen Fin», που σημαίνει «Το καλό Σαββατοκύριακο». Πρόκειται για το Σαββατοκύριακο που συμπίπτει με την Ημέρα της Επανάστασης στα τέλη Νοεμβρίου.
Η επιτυχία ήταν μεγάλη για «Το Καλό Σαββατοκύριακο» καθώς οι Μεξικανοί έκαναν... επιδρομή στα καταστήματα.
Στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, που αρχίζει από την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου, οι πωλήσεις αυξάνονται κατά μέσον όρον 15% ετησίως. Αναμένεται μάλιστα να φτάσουν φέτος σε αξία τα 120 δισ. πέσο, ποσό αντίστοιχο περίπου των 6,2 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με έρευνα της μεξικανικής εφημερίδας El Economista.

Στη Λατινική Αμερική, τα εμπορικά καταστήματα και οι επιχειρήσεις σε Κολομβία και Βραζιλία υιοθέτησαν τα τελευταία χρόνια την Black Friday, προσφέροντας εκπτώσεις είτε online είτε μέσα σε καταστήματα. Στην Κολομβία, μάλιστα, προέκυψε ότι δεν ήταν αρκετή μία ημέρα και ορισμένα εμπορικά καταστήματα ορίζουν κάποιες «Black days» το διάστημα από τις 7 Νοεμβρίου μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου Στη Βραζιλία, οι επιχειρήσεις λιανικής και τα καταστήματα προωθούν την ιδέα ενός «Black November» και μιας «Black Week».
Όσο για τις ΗΠΑ απ΄ όπου ξεκίνησε η Black Friday, οι καταναλωτές φτάνουν στο σημείο να... κατασκηνώσουν έξω από καταστήματα για να μπουν πρώτοι μόλις ανοίξουν. Το 2018 πάνω από 137,4 εκατομμύρια Αμερικανοί καταναλωτές έκαναν τις αγορές τους σε καταστήματα ή μέσω διαδικτύου, την ώρα που πολλοί εργαζόμενοι εξέφραζαν την δυσφορία τους κάνοντας υπερωρίες.
Από το 2013 μπήκε στο «χορό» της Black Friday και η Βρετανία, η οποία ωστόσο έχει τις δικές της καταναλωτικές παραδόσεις. Συγκεκριμένα, τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, την 26η Δεκεμβρίου γίνεται η «Boxing Day» ενώ γίνεται και η «Cyber Monday». Υπολογίζεται πως το 89% των Βρετανών προγραμματίζει τις αγορές του γι αυτές τις μέρες.

Τα τελευταία χρόνια, τα περισσότερα καταστήματα σε Γαλλία, Μεξικό, Ρουμανία, Ινδία, Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Φινλανδία και Πολωνία.
Σε ορισμένες χώρες, πάντως, οι αγορές γίνονται μόνο μέσω Διαδικτύου. Συνήθως, οι ιστοσελίδες που προωθούν ηλεκτρονικά προϊόντα «κρασάρουν» ένα 24ωρο πριν από την Black Friday. Πέρυσι, εταιρείες όπως η Amazon, το Debenhams, το House of Fraser, το Argos, το Currys PC World κ.α έκαναν εκπτώσεις όλη την εβδομάδα.
Ποιος ξεπέρασε την αμερικανική Black Friday;
Χάρη στην Alibaba η Κίνα κατάφερε να ξεπεράσει σε πωλήσεις την Black Friday στις ΗΠΑ. Σε μία δεκαετία, από το 2009 έως σήμερα, ο γίγαντας του ηλεκτρονικού εμπορίου μετέτρεψε την Ημέρα των Ανύπαντρων στη μεγαλύτερη καταναλωτική γιορτή του κόσμου «προσηλυτίζοντας» εκατομμύρια νεαρά άτομα από όλον τον κόσμο. Σύντομα, άλλωστε, η Alibaba διεύρυνε το κοινό της και στη φετινή Ημέρα των Ανύπαντρων σημείωσε πωλήσεις άνω των 38 δισ. δολαρίων μέσα σε 24 ώρες.
Γιατί Black Friday;
Η ονομασία Black Friday δηλαδή Μαύρη Παρασκευή, συνοδεύεται από διάφορες ερμηνείες.
Ιδού οι επικρατέστερες:
  • Λογιστές
Η παλαιότερη θέλει τον όρο «Black Friday» να εισήγαγε η αμερικανική εφημερίδα «Philadelphia Inquirer».
Το φύλλο της εφημερίδας την 28η Νοεμβρίου 1981 ανέφερε πως τη δεκαετία του ‘50, όταν οι εγγραφές στα λογιστικά βιβλία ήταν χειρόγραφες, οι λογιστές σημείωναν με κόκκινο μελάνι το παθητικό και με μαύρο τα κέρδη, τα οποία για τα εμπορικά μαγαζιά της εποχής εκείνης ξεκινούσαν από τη μέρα μετά των ευχαριστιών και συνεχίζονταν μέχρι και τα Χριστούγεννα.
Το παραπάνω ενισχύει το γεγονός ότι παραδοσιακά οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν τον όρο «κόκκινο» όταν μια επιχείρηση έχει έλλειμμα και τον όρο «στο μαύρο» όταν έχει πλεόνασμα. Την Παρασκευή λοιπόν, μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών οι πωλήσεις της ημέρας ήταν πάντα πλεονασματικές, καθιερώνοντάς την ως Μαύρη Παρασκευή.
  • Τροχονόμοι
Μία άλλη θεωρία θέλει την ονομασία Black Friday να χρησιμοποίησαν πρώτοι τροχονόμοι στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ.
Γιατί; Επειδή εκείνη την ημέρα γινόταν ένας αγώνας αμερικανικού ποδοσφαίρου και υπήρχε πολλή κίνηση, είτε γιατί είχαν πολλή δουλειά είτε γιατί οι διαρρήκτες βρίσκαν ευκαιρία να δράσουν, ονόμασαν την ημέρα «Μαύρη Παρασκευή».
  • Σκασιαρχείο
Μια τρίτη εκδοχή εμφανίστηκε στο περιοδικό «Factory Management and Maintenance» που πρωτοεμφανίστηκε το 1951. Αναφερόταν στην πρακτική των υπαλλήλων να κάνουν «κοπάνα» από την εργασία τους την Παρασκευή, που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών, προφασιζόμενοι ασθένεια, προκειμένου να απολαύσουν την τετραήμερη αργία.
  • Σκλάβοι
Τέλος, μία νεότερη εκδοχή, η οποία κυκλοφόρησε το 2013, υποστηρίζει ότι ο όρος αναφέρεται στις αγοροπωλησίες δούλων που γίνονταν παραδοσιακά την ημέρα μετά των ευχαριστιών όταν στην Αμερική ίσχυε ο θεσμός της δουλείας, πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Η άποψη αυτή όμως, καταρρίφθηκε σχεδόν αμέσως από τους ιστορικούς.
Τι πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές
Η Γενική Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, συμβουλεύει τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κυρίως ως προς τις διαδικτυακές τους συναλλαγές.
Αναλυτικά:
  • Να προτιμούν να συναλλάσσονται με γνωστά σε αυτούς ηλεκτρονικά καταστήματα.
  • Να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στην περίπτωση που ένα προϊόν πωλείται σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή και να αποφεύγουν τις προσφορές που εμφανίζονται σε αναδυόμενα παράθυρα, αν προέρχονται από άγνωστους ιστοτόπους.
  • Να αποφεύγουν να παρέχουν προσωπικά δεδομένα αν δεν είναι απολύτως βέβαιοι για την ασφάλεια της ιστοσελίδας.
  • Να κρατούν αρχείο με τις συναλλαγές τους.
Για καταγγελίες σχετικά με φαινόμενα παράνομων και παραπλανητικών συμπεριφορών οι καταναλωτές μπορούν να απευθύνονται στην τηλεφωνική γραμμή Καταναλωτή 1520 της Γενικής Διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή, η οποία λειτουργεί τις εργάσιμες ημέρες (Δευτέρα έως Παρασκευή) και ώρες από 09.00 έως 15.00.
Επίσης, οι καταγγελίες μπορούν να υποβάλλονται μέσω της φόρμας καταγγελιών του ιστοτόπου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (www.mindev.gov.gr) ή με ηλεκτρονικό μήνυμα στη διεύθυνση 1520@efpolis.gr.

 https://www.reader.gr